In maart 2020 neemt het aantal coronabesmettingen hand over hand toe. Op 17 maart 2020 vaardigt minister Demir een omzendbrief uit die de onmiddellijk sluiting van de recyclageparken oplegt. In het weekend ervoor kenden de recyclageparken immers een overrompeling aan klanten, de veiligheid voor bezoekers én personeel was niet langer gegarandeerd. Tegelijk wilde de OVAM ook garanderen dat de huis-aan-huisinzamelingen van afval en het ledigen van glasbollen en textielcontainers niet in het gedrang zou komen.
Niet alleen de inzameling van huisvuil en gft (omwille van hygiëne) is essentieel, maar ook van bijvoorbeeld papier en karton dat nodig is als grondstof voor onze kartonindustrie. Overvolle containers trekken dan weer veel sluikstorten aan. Bovendien leefde ook de vrees dat –als de pandemie zich verderzette- het personeel bij de intercommunales en inzamelaars zou uitvallen. Het personeel dat was vrijgekomen door de sluiting van de recyclageparken, kon ingezet worden in de huis-aan-huisinzamelingen. Een maatregel die er in sommige intercommunales voor heeft gezorgd dat de huis-aan-huis inzamelingen zijn kunnen blijven doorgaan.Want intussen merkten alle intercommunales een serieuze toename van de hoeveelheid restafval, pmd, en gft die men aan huis inzamelt.
Mensen bleven massaal thuis en produceerden op die plek dus meer afval. De horeca was dicht, de verkoop van kant-en-klaarmaaltijden en verpakt voedsel was fors gestegen, en een deel daarvan komt onvermijdelijk terecht in het huishoudelijk afval.
Bij het ophaalpersoneel van de afvalintercommunales merkten we een gestage toename van het aantal afwezigen door ziekte (18 maart 6,5%; op 23 maart 9%). De meeste intercommunales slaagden er wonderwel nog in om alle huis-aan-huis-inzamelingen uit te voeren. In uitzonderlijke gevallen werden bepaalde inzamelingen -tijdelijk- stopgezet. Dit betrof meestal papier en karton. In de gemeenten waar deze inzameling nog door verenigingen gebeurt, heeft deze inzameling langer stilgelegen.
Ook de aanvoer van textiel naar de textielcontainers steeg gigantisch. Vermits ook de kringloopwinkels moesten sluiten, hebben diverse kringloopcentra de inzameling van textiel stopgezet en verwijderden ze de inzamelcontainers. Omdat de aanvoer naar de resterende containers te groot werd, lanceerden we de communicatie om textiel tijdelijk thuis te bewaren. De internationale markten waarnaar het merendeel van het ingezamelde textiel wordt afgevoerd, liggen volledig stil. Extra opslagcapaciteit moest voorzien worden voor al dat gesorteerde textiel. In deze sector zijn de problemen zeker nog niet opgelost.
Sluiting containerparken
Mede door de sluiting van de containerparken steeg het aantal meldingen over zwerfvuil en sluikstorten. Meer en meer gemeenten waren vragende partij om de recyclageparken gecontroleerd terug te openen.Vanaf 7 april mochten recyclageparken opnieuw openen, als ze de veiligheidsmaatregelen konden garanderen, de afvoer van de afvalstoffen verzekerd was en als de afvalophaling huis-aan-huis of het ledigen van glasbollen of containers in sorteerstraatjes niet in het gedrang kwam.
Iets meer dan 90% van de parken opende direct hun deuren, de andere volgden in de weken nadien. Er werd aan de burgers wel gevraagd enkel indien het dringend was afval naar de parken af te voeren. De inzameling van asbest werd niet opgestart omdat de mondmaskers nodig om asbest veilig te kunnen transporteren en aanvaarden niet beschikbaar waren. Vanaf 14 juli werd ook de inzameling van asbest via de recyclageparken terug mogelijk.
Invloed in de kringloopsector
De lockdown periode en sluiting van niet-essentiële handelszaken legde ook de kringloopsector stil. De totale en finale impact hiervan zullen we merken bij de analyse van de resultaten van 2020. Samen met alle andere winkels, mochten de kringwinkels op 11 mei heropenen.
- Om deze heropening veilig en vlot te laten verlopen werkte de OVAM ook voor deze sector aanbevelingen en richtlijnen uit in nauw overleg met de koepelfederatie Herw!n, aangepast aan de specifieke noden en mogelijkheden van de sector en haar medewerkers.
- De kringloopcentra hebben alles in het werk gesteld om de werking vlot, veilig en klantvriendelijk op te starten. In het begin was dit voor veel centra gedeeltelijk, met beperkte uren om te winkelen en beperkte werking van de brengpunten. Het heractiveren van een kwetsbare groep medewerkers na tijdelijke werkloosheid en afwezigheid tijdens de lockdown was een niet te onderschatten taak die nog niet eerder zich voordeed.
- De heropening had tot gevolg dat de centra overstelpt werden met goederen uit huishoudens die na de lange tijd ‘in hun kot’ voldoende tijd gehad hadden om grote schoonmaak te houden. De centra kampen sinds de heropening met verwerkings-, personeels-en opslagtekort dat nog niet overal opgelost is.
- De verkoop kwam goed op gang met de nodige veiligheidsmaatregelen en extra kosten voor de organisatie ervan. Lokaal en duurzaam producthergebruik is een belangrijke actor in circulaire economie. In tijden van crisis, meer werkloosheid en minder koopkracht werd het belang nog duidelijker en ook de noodzaak om deze sector te blijven ondersteunen.
De coronacrisis en -maatregelen hebben een sterke invloed op de hoeveelheid geproduceerd afval. Zo verwachten we een stijging van de totale hoeveelheid afval door het gebruik van meer wegwerpproducten (mondmaskers, latex handschoenen, doekjes …) en door grote schoonmaak (grofvuil, textiel …).
Ook verwachten we deels een verschuiving in het restafval, van bedrijfsrestafval naar huishoudelijk restafval. Deze laatste fracties fungeren deels als communicerende vaten maar kennen wel elk hun eigen doelstelling. Dit onder meer doordat personeel massaal is gaan thuis werken. We kunnen nu al stellen dat de dalende trend die de laatste jaren werd waargenomen bij het huishoudelijk restafval in 2020 waarschijnlijk zal doorbroken worden. Omgekeerd verwachten we een daling van het bedrijfsrestafval
Bron: Ovam – Huishoudelijk afval en gelijkaardig bedrijfsafval 2019-Opvolging van de indicatoren in het uitvoeringsplan
Draag je steentje bij tot een beter milieu en klimaat. Breng je afgedankte spullen naar het recyclagepark van je stad of gemeente. Of je nu in Hasselt, Kapellen, Oostende of Kortrijk woont, er is altijd een containerpark bij jou in de buurt!